China intensiveert zijn inspanningen om te concurreren met wereldwijde satellietinternet providers via zijn ambitieuze Qianfan-satellietconstellatie, ook bekend als Spacesail Constellatie of G60 Starlink. Deze enorme reeks satellieten in een lage baan rond de aarde (LEO) heeft als doel om meer dan 15.000 satellieten te ontplooien om wereldwijde internetdekking te bieden, en daarmee een directe uitdaging te vormen voor SpaceX’s Starlink.
Een strategische lancering richting wereldwijde connectiviteit
Het Qianfan-initiatief is voortgekomen uit het Shanghai Actieplan (2023-2025), dat streeft om van deze stad een belangrijk centrum voor de commerciële ruimtevaartindustrie te maken. Ondersteund door het Gemeentebestuur van Shanghai en de Chinese Academie van Wetenschappen, heeft het project 6,7 miljard Chinese yuan (943 miljoen dollar) ontvangen om de initiële ontwikkeling te financieren.
De eerste satelliet van deze constellatie werd in december 2023 geassembleerd door Shanghai Gesi Aerospace Technology, een staatsbedrijf. De inaugurele lancering vond plaats op 6 augustus 2024, met behulp van een Long March 6A raket, die 18 satellieten in een polaire baan bracht. Deze lancering leidde echter tot controverse door de desintegratie van de bovenste trap van de raket, wat resulteerde in meer dan 300 traceerbare stukken ruimtepuin in de lage aardbaan.
Ondanks dit probleem hebben latere lanceringen op 15 oktober 2024 en 5 december 2024 met succes meer satellieten aan de constellatie toegevoegd. Aan het einde van 2025 is Qianfan van plan 648 satellieten te hebben ingezet als deel van hun eerste fase, met een totaal van 1.296 satellieten geprojecteerd voor deze beginfase. Deze zullen opereren in de Ku, Q, en V-frequentiebanden.
Technologie en capaciteiten
De Qianfan-satellieten bieden geavanceerde platte paneel ontwerpen en hoge snelheid breedband capaciteiten. Het systeem is ontworpen om beperkte frequenties en orbitale posities te bezetten, waardoor een veilige en betrouwbare wereldwijde internetservice gegarandeerd kan worden. Er is ook gesuggereerd dat het voor militaire doeleinden zou kunnen worden gebruikt, met rapporten die aangeven dat het Volksbevrijdingsleger (VBL) de constellatie zou kunnen inzetten voor strategische doeleinden, net zoals Starlink in Oekraïne wordt ingezet.
Uitdagingen en controverse
Een van de belangrijkste problemen die geassocieerd worden met Qianfan is de potentiële impact op de astronomie. De satellieten zijn zeer reflecterend en vormen een bedreiging voor sterrenkundige waarnemingen door sporen achter te laten op fotografische afbeeldingen die in onderzoek worden gebruikt. Astronomen hebben aangedrongen op het toepassen van mitigatiestrategieën om deze effecten te verminderen, in navolging van andere satellietoperators die maatregelen hebben geïmplementeerd om de helderheid van hun toestellen te verminderen.
Aan de andere kant heeft het probleem van het ruimteafval zorgen gewekt bij internationale partijen. Het incident van de lancering in augustus 2024 onderstreept de risico’s die verbonden zijn aan megaconstellaties van satellieten, met name in een al overbevolkte lage aardbaan met andere satellieten en puin.
Geopolitieke implicaties
De Qianfan-constellatie weerspiegelt China’s bredere ambities om zich als een leider in de wereldwijde ruimtevaarteconomie te positioneren. Door het leveren van veilige internetdiensten en potentiële militaire toepassingen, benadrukt Qianfan het strategische belang van megaconstellaties van satellieten in de moderne geopolitiek. Het project wordt ook gezien als een reactie op de Amerikaanse dominantie in satellietinternet door bedrijven zoals SpaceX en het Kuiper-project van Amazon.
Blik op de toekomst
Met plannen om meer dan 15.000 satellieten te ontplooien, vertegenwoordigt Qianfan een belangrijke stap in China’s streven naar technologisch en geopolitiek leiderschap in de ruimte. Naarmate de constellatie zich uitbreidt, zal het cruciaal zijn om uitdagingen aan te gaan met betrekking tot ruimteafval, internationale samenwerking en milieu-impact. Het succes van Qianfan zou een precedent kunnen scheppen voor toekomstige satellietinternet projecten, waardoor de connectiviteit en globale veiligheidsdynamiek worden getransformeerd.