Een Nieuwe Bubble in Datacentra: De Gevaren van Private Kredieten en Kunstmatige Intelligentie
In de schaduw van de wereldwijde opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) zou een nieuwe financiële bubble zich stilletjes kunnen ontwikkelen. In de Verenigde Staten groeit de massale bouw van datacentra, wat leidt tot toenemende bezorgdheid onder economen en analisten. De angst is dat deze expansie, steeds vaker gefinancierd door schulden en private kredieten, kan eindigen in een financiële crisis die vergelijkbaar is met die van 2008.
Volgens cijfers van The Wall Street Journal hebben de zeven grootste technologiebedrijven op de Amerikaanse beurs — waaronder Meta, Google, Microsoft en Amazon — in het afgelopen kwartaal maar liefst $1.025 miljard aan kapitaal uitgegeven. Deze investeringen waren voornamelijk gericht op infrastructuur gerelateerd aan AI. Voor Microsoft en Meta vertegenwoordigen deze investeringen al meer dan een derde van hun totale inkomsten.
Neil Dutta, hoofd van macro-economisch onderzoek bij Renaissance Macro Research, zegt dat de uitgaven aan AI-kapitaal in de afgelopen twee kwartalen meer hebben bijgedragen aan de Amerikaanse GDP-groei dan het privé-consumptie zelf.
Een Nieuwe Infrastructuur Bubble?
Historisch gezien hebben massale investeringen in technologische infrastructuur een gemengd resultaat opgeleverd. In 1873 was er de spoorwegbubble, en in de jaren ’90 de bubbel van glasvezel. Beide periodes eindigden in financiële ineenstorting, na jaren van overaanbod en een reële vraag die onder de verwachtingen bleef. Hoewel deze infrastructuren op lange termijn nuttig waren, hebben de investeerders die vastzaten in de pieken van overinvestering nooit meer wat ze verloren terugverdiend.
Het grootste verschil deze keer is de financieringswijze. Terwijl de dotcom-bubbel van 2000 grotendeels werd ondersteund door eigen vermogen, is de huidige gekte rondom datacentra steeds meer geheven door schulden, vooral via de private kredietmarkten, ook wel bekend als “shadow banking”.
De Opkomst van Private Kredieten: Een Onzichtbare Bomb
Nu het kapitaal de kasstromen overschrijdt, wenden grote technologiebedrijven zich tot nieuwe financieringsbronnen. Volgens The Economist zijn bedrijven zoals Meta bezig met het onderhandelen van leningen tot $30 miljard bij reuzen in de private kredietsector zoals Apollo en Carlyle. Deze niet-gereguleerde financiering kan, hoewel lucratief in tijden van groei, een bron van systeemrisico’s worden als de activa niet renderen zoals gepland.
Het probleem wordt verergerd doordat deze kredietfondsen ook gefinancierd zijn met bankleningen, wat leidt tot een indirecte verbinding tussen de traditionele banken en de nieuwe technologieboom. Recent onderzoek van de Federal Reserve toont aan dat het percentage bankleningen aan private kredietbedrijven is gestegen van 1% in 2013 naar 14% in 2023. Mocht de sector van datacentra abrupt ineenstorten, kan de bancaire blootstelling een “tail risk” worden.
De Rol van Verzekeraars: De Nieuwe AIG?
Niet alleen banken zijn betrokken. Verzekeringsmaatschappijen, vooral levenverzekeraars, hebben hun blootstelling aan laaggeclassificeerde bedrijfsobligaties aanzienlijk vergroot. Volgens een studie van de Federal Reserve Bank van Philadelphia hebben deze posities inmiddels een hogere waarde dan het totale bedrag aan subprime-hypotheken dat verzekeraars in 2007 bezaten, vlak voordat de crisis losbarstte.
De parallellen met AIG — de verzekeraar die tijdens de financiële crisis van 2008 werd gered — zijn onontkoombaar. Monetair beleidsmakers kijken met groeiende bezorgdheid toe hoe private kredieten risks in het gehele financiële systeem verplaatsen.
De “Shadow Banking” Achter AI
Paul Kedrosky, investeerder en technologieanalist, beschrijft de private kredietmarkt als de “gevaarlijke brug” tussen de datacentra-furie en het conventionele financiële systeem. Volgens Kedrosky heeft de AI-boom de pieken van de telecomuitgaven aan het eind van de jaren ’90 al overschreden in termen van investeringen gerelateerd aan het BBP. Wat nog verontrustender is, is dat de groei nog geen tekenen van afkoeling vertoont.
De vergelijking met eerdere bubbels wordt steeds vaker gemaakt. Maar zoals de academici Jorda, Schularick en Taylor in een invloedrijke studie uit 2015 waarschuwden, wordt een bubble pas een crisis wanneer deze gepaard gaat met een sterke groei in bankkrediet. Die explosieve combinatie begint zich opnieuw te vormen.
Wat kan de ineenstorting veroorzaken?
Alles draait om de cruciale vraag: waar komt het geld vandaan voor deze expansie? En als die geldstroom stopt, wie blijft er dan achter met de activa? De huidige financiële logica — “zolang de muziek speelt, moet je door blijven dansen” — doet te veel denken aan de sfeer vóór 2008.
Jamie Dimon, CEO van JPMorgan Chase, heeft publiekelijk gewaarschuwd dat private kredieten de oorzaak kunnen zijn van de volgende grote financiële crisis, zelfs terwijl zijn eigen bedrijf activiteiten in die sector uitbreidt.
Conclusie: terwijl grote technologiebedrijven datacentra bouwen met ongekende snelheid en kunstmatige intelligentie belooft alles te veranderen, levert een deel van het financiële systeem zich gevaarlijk over aan deze toekomstige belofte. Als de markt oververhit raakt en instort, zullen de kosten niet alleen door de investeerders uit Silicon Valley worden gedragen, maar door het wereldwijde financiële systeem.
“Zoals altijd is het probleem niet dat er te veel wordt gebouwd, maar hoe deze overschotten worden gefinancierd. En in 2025 ligt het antwoord steeds verder weg van het publieke radar.”