De digitale revolutie en de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) drijven een groeiende vraag naar datacenters in Europa aan, wat belangrijke implicaties heeft voor de energiemarkt. De regio verwacht dat de vraag naar datacenters ongeveer 35 gigawatt (GW) zal bereiken tegen 2030, een aanzienlijke toename van de huidige 10 GW. Om in deze behoefte te voorzien, zullen investeringen tussen 250 miljard en 300 miljard dollar nodig zijn in datacenterinfrastructuur, zonder rekening te houden met de energieopwekkingscapaciteit.
Deze uitbreiding heeft een directe impact op het Europese elektriciteitsverbruik. Tegenwoordig verbruiken datacenters ongeveer 62 terawattuur (TWh) per jaar, en naar verwachting zal dit cijfer verdrievoudigen, meer dan 150 TWh bereiken tegen het eind van het decennium, wat gelijk zou staan aan 5% van het totale elektriciteitsverbruik in Europa. Deze toename, aangedreven door de digitale transitie en de adoptie van AI, vereist duurzame oplossingen en stelt een reeks uitdagingen aan de Europese energiesector.
De groeiende energievraag en de uitdaging van duurzaamheid
De snelle groei van datacenters zet de Europese energiebedrijven onder druk om schone en betrouwbare elektriciteitsbronnen te vinden. In markten zoals Dublin en Frankfurt kan de tijd die nodig is om energie te leveren aan nieuwe datacenter faciliteiten langer dan vijf jaar zijn. Het probleem wordt verergerd door een tekort aan transmissie-infrastructuren en elektrische apparatuur, evenals door een gebrek aan gekwalificeerd personeel. Tegen 2030 wordt verwacht dat datacenters tussen de 15% en 25% van alle nieuwe energievraag in Europa zullen vertegenwoordigen, in een context waarin de verplichtingen voor netto nul uitstoot vereisen dat deze groei voornamelijk wordt ondersteund door hernieuwbare energiebronnen.
Met de energietransitie in volle gang, heeft de Europese Commissie regelgeving ingevoerd om de duurzaamheid van datacenters te beoordelen. Vanaf 2024 wordt van exploitanten verwacht dat zij hun belangrijkste prestatie-indicatoren (KPI’s) rapporteren aan een Europese database. Deze regelgeving is bedoeld om een evenwichtige groei te bevorderen die de klimaatdoelen van de regio respecteert, terwijl datacenters, vooral de grotere hyperscalers, beginnen met het ondertekenen van stroomaankoopovereenkomsten (PPA’s) om te zorgen voor koolstofarme energiebronnen.
Lokale oplossingen en opkomende technologieën
Omdat datacenters een continue en ononderbroken elektriciteitstoevoer nodig hebben, stimuleert hun hoge energievraag sommige exploitanten om on-site generatiesystemen en energieopslag via batterijen in te zetten. Deze strategie helpt niet alleen om de risico’s van schommelingen in het aanbod te verminderen, maar verlicht ook een deel van de druk op het net.
Onder de groene energieoplossingen die reeds worden verkend zijn gecombineerde cyclus gasturbines en batterijopslag, samen met betrouwbare energiebronnen zoals waterkracht en thermische capaciteiten met koolstofafvang en -opslag. Sommige exploitanten hebben ook gebruik gemaakt van certificaten voor hernieuwbare energie (RECs) en andere emissiecompensatie-instrumenten om hun koolstofvoetafdruk in evenwicht te brengen, hoewel experts stellen dat deze mechanismen alleen effectief zijn als ze gekoppeld zijn aan aanvullende generatieprojecten.
De keuze van locatie wordt ook als cruciaal beschouwd voor duurzaamheid. In gebieden met een hoog aandeel van schone energie in het net en gunstige klimatologische omstandigheden wordt de behoefte aan energieverbruik voor koeling aanzienlijk verlaagd, wat de afhankelijkheid van additionele energiebronnen kan verminderen.
Kansen en uitdagingen voor de toekomst
De groei van datacenters in Europa kan een katalysator zijn voor investeringen in energie-infrastructuur, waardoor de financieringskloof wordt gedicht die historisch de ontwikkeling van het net heeft belemmerd. Om dit te bereiken is het essentieel om de banden tussen energieopwekking en -distributie te versterken, aangezien volgens het Actieplan Netwerken van de Europese Unie, deze aanpak een grotere efficiëntie zal toelaten in de elektriciteitsvoorziening en de verbinding tussen de industrieën, transport en Europese huishoudens zal verbeteren.
Europa staat dus voor de uitdaging om zijn netwerken aan te passen om meer hernieuwbare energieën op betrouwbare wijze te integreren, iets dat zowel dispatcheerbare bronnen vereist als een grotere transmissiecapaciteit. De samenwerking tussen datacenterexploitanten en energieleveranciers zal cruciaal zijn om deze transitie aan te gaan en een infrastructuurmodel te bevorderen dat duurzame digitalisering en de Europese concurrentiekracht in het tijdperk van de kunstmatige intelligentie bevordert.
Via: McKinsey