Europa Versterkt Chipsbeleid: Chips Act 2.0 in Aantocht

In een belangrijke stap voorwaarts hebben de 27 lidstaten van de Europese Unie (EU) een initiatief gesteund dat onder leiding van Nederland is opgesteld om het Europese chipplan te versterken en opnieuw te richten. De focus verschuift van een ambitieuze herovering van wereldmarkt-aandeel naar een meer gerichte aanpak die ingaat op de zwakke schakels binnen de Europese waardeketen. Dit nieuwe voorstel, dat kan worden aangeduid als Chips Act 2.0, belooft de investeringen te verviervoudigen ten opzichte van de 43 miljard euro die in 2022 was gepland. Dit gebeurt tegen de achtergrond van de realisatie dat Europa zijn doel om 20% van de wereldwijde chipproductie in 2030 te beheersen, waarschijnlijk niet zal halen.

Een Strategische Herziening van de Chips Act

De verschuiving in strategie komt in een tijdperk van intense wereldwijde concurrentie. De substantiële subsidies van de Verenigde Staten (zoals de CHIPS Act en het Inflation Reduction Act) en de gevestigde kracht van Aziatische landen, met Taiwan en Zuid-Korea voorop, maken het landschap complex. Europese fabrikanten worden geconfronteerd met stijgende kosten, lange bouwtijden voor nieuwe fabrieken, een tekort aan gekwalificeerd personeel, en bottlenecks op het gebied van energie en regelgeving, die de uitvoering aanzienlijk vertragen.

Wat Verandert Met Chips Act 2.0?

De nieuwe aanpak gaat van een allesomvattende strategie naar een gerichte aanval op specifieke zwakke punten:

1. Krachtigere en Snellere Steunpakketten: Voor bestaande en aankomende projecten, met de focus op zowel geavanceerde als mature nodes.
2. Versterking van Kritieke Eslabonen: Hierbij gaat de aandacht uit naar materialen, apparatuur, geavanceerd verpakkingswerk en energievoorziening.
3. Talentontwikkeling: Gericht op de opleiding en aantrekking van gespecialiseerde ingenieurs en technici.
4. Versnelde Procedures: Inclusief versnelde vergunningen en flexibele staatscofinanciering.

Waarom Een Herziening Nodig Is

• Kosten en Tijd: De bouw van een geavanceerde chipfabriek kost tientallen miljarden euro’s en kan 5 tot 7 jaar duren om volledig operationeel te zijn.
• Asymmetrische Concurrentie: De VS sluit bilaterale overeenkomsten en biedt grote subsidies; Azië heeft geïntegreerde ecosystemen en een gevestigde capaciteit.
• Talent en Energie: Europa heeft een tekort aan kwalificaties en kampt met hogere energieprijzen, wat de totale kosten in de chipproductie beïnvloedt.
• Strategische Vraag: De groeiende vraag naar chips in sectoren zoals kunstmatige intelligentie, elektrische voertuigen en defensie vereist urgente actie.

De Huidige Situatie in Europa en Vooruitgang

Europa beschikt momenteel over aanzienlijke capaciteit in mature nodes, met uitbreidingen in landen als Duitsland, Frankrijk, Italië en de oostelijke EU-lidstaten. Overeenkomstige projecten voor geavanceerde fabrieken zijn aangekondigd, hoewel ze geconfronteerd worden met complexe voorwaarden en kosten. De Europese industrie heeft een leidende rol in kritieke segmenten zoals lithografie en metrologie, wat een strategisch voordeel kan bieden.

Juridische en Politieke Instrumenten

Voor Chips Act 2.0 zijn diverse aanpassingen nodig:

• Steun van de Staat: Duidelijke en snelle regels voor prijsgeschoolde projecten.
• Overheidsopdrachten: Het creëren van aanpassingen in vraag naar kritieke sectoren.
• Eenvoudigere Vergunningsprocedures: Snellere goedkeuringen en uniforme voorschriften over lidstaten heen.
• Talentontwikkeling: Visumprogramma’s en opleidingsinitiatieven gericht op de chipindustrie.

Uitvoeringsrisico’s

Risico’s voor het beleid zijn er ook, waaronder:

• Fragmentatie: Het dupliceren van capaciteiten op te veel locaties kan schaalvoordelen verminderen.
• Afhankelijkheid: Ondersteuning zonder heldere maatstaven kan leiden tot langdurige afhankelijkheid.
• Geopolitieke Factoren: Strengere externe regelgeving kan de projectbegrotingen beïnvloeden.

Conclusie en Toekomstige Stappen

Europa staat op een kritisch kruispunt. Met de conclusies uit het eerste Chips Act-voorstel erkent de EU dat het huidige pad niet leidt tot een tijdige realisatie van de doelstellingen. Het nieuwe Chips Act 2.0-initiatief biedt de mogelijkheid om een meer gerichte, gecoördineerde en financieringsrijke strategie te volgen.

Brussel en de lidstaten moeten nu concretiseren:

• Het bedrag aan nieuwe middelen en instrumenten.
• De portefeuille van prioritaire projecten.
• Herzieningen voor vergunningen en energie die de totale kosten van eigendom verbeteren.
• Een raamwerk voor het meten van voortgang en prestaties.

De komende jaren zullen cruciaal zijn voor Europa’s ambitie om een significante speler te worden in de mondiale chipmarkt.