De Digitale Veiligheid: Een Onmiskenbare Verplichting voor de Soevereiniteit van Staten
In een geopolitieke context die wordt gekenmerkt door internationale spanningen, langdurige oorlogen, economische instabiliteit en een toenemende fragmentatie van wereldwijde toeleveringsketens, is cybersecurity de ruggengraat geworden van de bedrijfscontinuïteit en nationale veerkracht. In dit licht vormt de afhankelijkheid van Europese technologie van niet-Europese leveranciers een van de grootste bedreigingen voor de strategische autonomie van het continent.
Van Kans naar Technologische Achterstand
Europa was gedurende tientallen jaren een technologische grootmacht in verschillende sleutelsectoren zoals telecom, halfgeleiders, lucht- en ruimtevaart en de auto-industrie. Echter, in het afgelopen decennium, terwijl de Verenigde Staten het voordeel plukten van de ontwikkeling van grote digitale platforms en China koos voor een verticale controle over zijn technologische keten, is Europa teruggedrongen tot de rol van regulator, en niet van hoofdrolspeler.
De grote bedrijven in software, sociale media, besturingssystemen, browsers en cloudinfrastructuur zijn niet Europees. Dit geldt ook voor de belangrijkste leveranciers van cybersecurity, nethardware, hyperscale datacenters en kunstmatige intelligentiediensten. Europa heeft technologische soevereiniteit opgegeven in cruciale sectoren en ondervindt nu de gevolgen: een digitalisering die is gebouwd op externe fundamenten.
Spanje: Een Ecosysteem met Talent, Maar Zonder Industriële Spierkracht
Spanje is geen uitzondering op dit probleem. Het land beschikt over uitstekende professionals in cybersecurity, innovatieve startups en gerenommeerde onderzoekscentra, maar blijft afhankelijk van buitenlandse fabrikanten en diensten om zijn netwerken en kritieke infrastructuren te beschermen. Deze situatie heeft impact op zowel de publieke als de private sector.
Initiatieven zoals het PERTE voor micro-elektronica en halfgeleiders, het Nationale Cybersecurityplan, en de oprichting van de Spaanse Toezichthoudende Autoriteit voor Kunstmatige Intelligentie (AESIA) zijn positieve signalen. Echter, er ontbreekt nog een robuust overheidsbeleid dat de verkiezingscyclus overstijgt, om een competitief, technologisch soeverein en duurzaam ecosysteem te waarborgen.
Structurele Uitdagingen voor Europa
Om de digitale continuïteit in Europa en Spanje in de komende jaren te waarborgen, moeten ze drie grote uitdagingen aangaan:
Technologie Ontwikkeld in Derde Landen: Digitale defensie-systemen, publieke cloud en de meest kritische diensten zijn in handen van niet-Europese leveranciers. Dit stelt Europese bedrijven en instellingen bloot aan externe juridische kaders, exportbeperkingen, politieke sancties en verborgen kwetsbaarheden.
Fragmentatie van de Europese Digitale Markt: Het ontbreken van een echte gemeenschappelijke industriële strategie en het bestaan van meerdere nationale regelgeving belemmeren de schaalvergroting van technologische oplossingen op continentaal niveau, waardoor de concurrentiepositie ten opzichte van grote technologische mogendheden vermindert.
- Inversteing en Talenttekort: Ondanks Europese fondsen en staatssteun blijft de publieke en private investering in strategische technologieën achter bij de niveaus in de Verenigde Staten en China, vooral in AI, chips en cybersecurity. Bovendien blijft de uitstroom van technisch talent naar buitenlandse bedrijven een structureel probleem.
Wat Kan Europa (en Spanje) Doen?
Hoewel er geen onmiddellijke oplossingen zijn, zijn er wel mogelijkheden. Deskundigen zijn het erover eens dat er op meerdere fronten actie ondernomen moet worden:
- Ondersteun een sterk Europees cybersecurity-ecosysteem met concurrerende bedrijven en technologieën die in Europa zijn ontworpen, geproduceerd en bediend.
- Integreer cybersecurity in de bedrijfscontinuïteitsstrategie van alle organisaties, zowel publiek als privaat.
- Consolideer technologische allianties tussen Europese landen, met de nadruk op interoperabele standaarden en gemeenschappelijke platforms die de externe afhankelijkheid verminderen.
- Onderwijs en bewustwording vanuit bedrijfsgovernance: cybersecurity en technologische soevereiniteit moeten deel uitmaken van de agenda van bestuursraden.
- Steun lokale initiatieven zoals beveiligings-startups, Europese vrije softwareprojecten en netwerken van talent in de digitale sfeer, om hun groei binnen de Europese markt te bevorderen.
Een Mentaliteitsverandering: Van Gebruikers naar Makers
Om de technologische soevereiniteit te waarborgen, moet Europa van een regio van geavanceerde gebruikers naar een regio van technologie-ontwikkelaars evolueren. Dit kan niet alleen door regulering, maar vereist industriële visie, massale investeringen, publiek-private samenwerking en politieke wil op lange termijn.
De continuïteit van het bedrijfsleven is niet alleen een operationele of financiële kwestie. Het is een kwestie van digitale soevereiniteit. Als Europa nu niet handelt, loopt het risico een afhankelijke speler te worden in het speelveld van het komende decennium.