In de wereld van cyberbeveiliging en digitale privacy roept het woord “transparantie” vaak verwarring op. Veel organisaties vragen vertrouwen van gebruikers terwijl ze belangrijke gegevens achter gesloten deuren houden. Het Tor Project, een non-profitorganisatie die onder andere de Tor Browser ontwikkelt en een deel van het Tor-ecosysteem beheert, kiest echter de tegengestelde weg: zij publiceren gedetailleerde financiële gegevens over hun fiscale jaar 2023-2024, inclusief hun Form 990 (de Amerikaanse fiscale verklaring voor 501(c)(3) organisaties) en geauditeerde jaarrekening door een onafhankelijke partij.
Het Tor Project benadrukt dat transparantie en privacy niet per definitie tegenstrijdig zijn. Ze beschouwen privacy als een kwestie van keuzevrijheid. Door openheid te geven over hun inkomsten en uitgaven, laten ze zien hoe hun financiën worden gebruikt om een open source-project te ondersteunen dat afhankelijk is van software, regelmatige rapportages en samenwerkingen met onderzoekers. In een tijd waarin het vertrouwen in anonimiteitstools vaak wordt bediscussieerd, zowel technisch als politiek, stuurt deze aanpak een duidelijke boodschap: legitimiteit wordt versterkt door toetsbare documentatie en cijfers.
### Een fiscaal jaar “over de grens” en twee omzetcijfers
Het verslag van het fiscale jaar loopt van 1 juli 2023 tot 30 juni 2024, omdat het Tor Project niet volgens een kalenderjaar werkt. Binnen die periode publiceert de organisatie twee schattingen van de inkomsten die ogenschijnlijk tegenstrijdig zijn:
– In de geauditeerde staten staat de “Revenue & Support” op 8.005.661 dollar.
– In het Form 990 worden de inkomsten vermeld als 7.287.566 dollar.
Tor verklaart dat dit geen fout is, maar een verschillend boekhoudkundig overzicht. De geauditeerde jaarrekening omvat namelijk bijdragen in natura — zoals donaties in diensten, hardware, hosting en vertalingen — die in de Form 990 als uitgaven worden gezien. Voor het fiscale jaar 2023-2024 bedragen deze niet-monetaire bijdragen naar schatting 768.413 dollar, wat onder meer gelijkstaat aan 7.614 uur softwareontwikkeling, bijna twee miljoen woorden vertaald, hosting van 23 servers en 26 certificaten. Het bedrijf geeft bovendien aan dat het nog bezig is met het verbeteren van de inschatting van de tijd en kosten die operateurs van relays maken, een belangrijke factor in de operationele kosten en veiligheid van het netwerk.
Voor technici is dat inzicht cruciaal: vrijwilligerswerk en niet-geldelijke bijdragen vormen het hart van privacy-infrastructuur, ook al worden ze niet direct “geboekt” zoals geld.
### Donaties en diversificatie van de inkomsten
Het verslag breekt de inkomsten verder uiteen in zes categorieën, gebaseerd op de 7.287.566 dollar uit het Form 990:
– Amerikaanse overheidsfinanciering: 35,08% (2.556.472 dollar)
– Bedrijven en organisaties: 21,59% (1.573.300 dollar)
– Fondaties: 18,67% (1.395.494 dollar)
– Individuele donateurs: 15,61% (1.102.619 dollar)
– Buitenlandse overheden: 7,58% (552.387 dollar)
– Overige bronnen: 1,47% (107.293 dollar)
Een belangrijk punt dat Tor benadrukt, is dat de afhankelijkheid van Amerikaanse overheidsfinanciering in de loop der jaren afneemt. In 2021-2022 lag dat aandeel nog op 53,5%, terwijl het nu is gedaald tot ongeveer 35%. Dit is strategisch belangrijk in een ecosysteem waarin “FUD” (angst, onzekerheid, twijfel) wordt ingezet om privacytools te ondermijnen. Door openheid over hun financiën te geven en de verificatie mogelijk te maken, verstrekken ze bewijs dat de organisatie onafhankelijkheid nastreeft.
### Financiering uit de VS en het belang voor de technologie
De meeste Amerikaanse overheidsgelden komen uit het Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, met ongeveer 2,1 miljoen dollar. Dit geld wordt ingezet voor onder andere censuurbestrijding in China, de ontwikkeling van een Tor VPN-Client voor Android, het opsporen van kwaadaardige relays en het migreren naar de veilige programmeertaal Rust via het Arti-project.
Daarnaast wordt gespecificeerd dat projecten worden gefinancierd vanuit de National Science Foundation, het International Republican Institute, en het Open Technology Fund. Met de focus op concrete projecten en meetbare resultaten krijgen deze financieringen een technische en strategische invulling: verbeteringen worden gerealiseerd op gebieden zoals anti-censuur, netwerkbetrouwbaarheid, en moderne software-architectuur.
### Sectordonoren en de strategische positie
Corporaties en organisaties vormen ongeveer 1,57 miljoen dollar van de inkomsten, en Tor spreekt van een succesvolle groei van 68% ten opzichte van het voorgaande jaar en 154% over twee jaar. Belangrijke partners zijn onder anderen DuckDuckGo, Proton, en Mullvad, vooral betrokken bij de ontwikkeling en verbetering van de Tor Browser.
Voor Tor betekent deze diversificatie van inkomsten ook meer autonomie: hoe meer financiers uit verschillende hoeken, hoe minder risico dat de roadmap afhankelijk wordt van één bron.
### Vrijwillig en non-restrictief geld
Donaties van particulieren bereiken ruim 1,1 miljoen dollar, waarvan Tor benadrukt dat het vooral ongebonden geld betreft. Dit geeft flexibiliteit om snel te reageren op censuur of technologische veranderingen, zonder dat het vastzit aan strikte contracten of doelstellingen. Fundaties leveren bijna 1,4 miljoen dollar, deels restriccted maar ook met flexibele middelen. Buitenlandse overheden financieren onder meer onderzoek naar gebruikersgedrag en lokale taalondersteuning.
### Hoe wordt het geld besteed?
De organisatie rapporteert dat ongeveer 84% van de uitgaven direct naar product en netwerk gaan, inclusief ontwikkeling, onderhoud, ondersteuning en communicatie. Slechts een klein deel (6%) wordt besteed aan fundraising en 10% aan administratie. Dit laat zien dat het merendeel van de middelen daadwerkelijk in de technische infrastructuur en de community wordt geïvesteerd. Het relatief lage overheadpercentage onderstreept de efficiënte inzet van het budget en het decentrale model van Tor.
### Conclusie
Het publiceren van uitgebreide financiële rapportages door het Tor Project onderstreept hun toewijding aan transparantie en verantwoording, vooral in het complexe veld van online privacy en anonimiteit. Door openheid te geven over hun inkomsten, uitgaven en-projects, zet Tor een voorbeeld voor andere organisaties in de sector en versterkt het het vertrouwen onder gebruikers en partners. In een wereld waar de financiering niet altijd zichtbaar is, bewijzen zij dat volledige transparantie mogelijk is en zelfs bijdraagt aan de legitimiteit en geloofwaardigheid van privacy-gerichte technologieën.