Ruimte: De Toekomst van Zelfbouw Data-centra in de Sterren
De toekomst lijkt soms als een sciencefictionverhaal, maar de realiteit komt steeds dichterbij: zelfbouwende datacentra in de ruimte. De startup Starcloud en Rendezvous Robotics, afkomstig van het MIT, hebben een samenwerking aangekondigd om autonoom infrastructuur in de ruimte te bouwen. Hun ambitieuze doel? Een “hyper-datacentrum” van 5 gigawatt, uitgerust met zonnepanelen en radiatoren van ongeveer 4×4 kilometer. Elon Musk heeft al aangegeven dat SpaceX dit ook met de Starlink V3-satellieten kan realiseren, die een capaciteit van 1 Tb/s per eenheid nastreven.
Wat is er aangekondigd (en waarom is het belangrijk)?
Starcloud start met een “AI-ready” satelliet en plant een modulaire, zelfbouwende architectuur die de bouwkosten verlaagt en de afhankelijkheid van robotarmen of bemande operaties minimaliseert.
Rendezvous Robotics introduceert zijn technologie die werkt met “tegels” (platte modules met batterijen, verwerking, magnetische docking en controle), gebaseerd op de TESSERAE-technologie van het MIT Media Lab.
Schaalambitie: De opbouw van een 5 GW platform vereist enorme structuren die niet samengestapeld kunnen worden in een raket. Daarom is autonome assemblage in situ een cruciale factor.
SpaceX suggereert dat Starlink V3 ook grootschalige computerverwerking zou kunnen integreren in het satellietnetwerk, waardoor er een orbitale edge ontstaat.
Hoe zou het werken? Mosaïeken die zelfbouwen in microzwaartekracht
Rendezvous Robotics stelt voor dat modulaire “tegels” geassembleerd in een raket, zich na lancering verspreiden en docken door gebruik te maken van elektromagneten en autonome navigatie. Het TESSERAE-concept maakt grotere, herconfigureerbare en herstellende formatie mogelijk, cruciaal voor kilometers aan zonnepanelen.
Waarom nu? De druk van AI op energie, grondstoffen en koeling
De groei van AI datacentra op aarde stuit op drie limieten:
- Energie: Gigawatts zijn nodig voor de operationele clusters.
- Koeling en water: Elke verbruikte watt komt terug als warmte.
- Grond en ecologische impact: Regelgeving, locaties en de ecologische voetafdruk zijn problematisch.
In de ruimte zijn zonne-energie en ruimte overvloedig. De dissipatie van warmte kan plaatsvinden via thermische straling in plaats van door conventie, wat effectiever is. De kosten voor lanceringen dalen, en de technologie voor autonome assemblage bereikt volwassenheid.
Het plan (volgens Starcloud en Rendezvous)
- Demonstratiefase: Een satelliet met de H100 GPU om voeding, koeling en verbindingen te testen.
- Modulaire platforms: Tegels met vermogen, verwerking, opslag en communicatie die zelf samenbouwen in grotere structuren.
- Schaalvergroting: Ontwikkeling naar megaplatforms met continue assemblage en zelfherstel.
De echte uitdagingen: wat de toekomst moeilijk maakt
- Thermisch beheer: Een H100 verbruikt honderden watts; op schaal hypersonisch zijn dat megawatts.
- Energie en opslag: Gigawatts aan zonne-energie vereisen kilometers aan zonnepanelen en bijkomende opslagcapaciteit.
- Stralingsbescherming: Hogere prestaties zijn kwetsbaar voor straling; dit vereist extra bescherming en gunstige banen.
- Latentie en backhaul: De verbindingssnelheid met de aarde mustimaal samenvallen met de gebruikstoepassing.
- Operationele uitdagingen: Duizenden modules moeten colli-sie voorkomen en veilig opereren.
- Regelgeving en veiligheid: Internationale verantwoordelijkheden en cybersecurity moeten gegarandeerd zijn.
- Economische haalbaarheid: Kosten per watt en per bit moeten concurreren met aardgebonden kunnen.
Wat zou SpaceX toevoegen?
Musk’s opmerking impliceert dat de Starlink V3 satellieten mogelijk bruikbare computercapaciteit in elke satelliet kunnen integreren, wat zou leiden tot een sterke verdeling zonder de noodzaak van een monolithisch “hyper-datacenter”. De verticale integratie (lanceerder + constellatie + optische verbindingen + terminals) biedt hierbij voordelen.
Wie profiteert ervan als het lukt?
- Overheden en defensie: Veilige communicatie en nabij sensorprocessen.
- Telecom en cloud: Orbital edge voor wereldwijde dekking met lage latentie.
- Wetenschap/observatie: Proces in de bron voor minder dataoverdracht naar de aarde.
- Bedrijven: Mocht het model van consumptie en latentie kloppen, biedt het redundantie en capaciteit op aanvraag.
Realistische tijdlijn
Op korte termijn zullen er demonstraties plaatsvinden met GPU’s in de ruimte en assemblageproeven. In 2026 is een derde demonstratie op de ISS gepland. Een 5 GW platform in de ruimte is echter een project voor een decennium, afhankelijk van technologische en economische ontwikkelingen, evenals regelgeving.
Conclusie: AI nadert de grenzen van energie en koeling op aarde; de ruimte biedt kansen, maar brengt eigen uitdagingen met zich mee. Het zelfbouwconcept in de ruimte zou wel eens de sleutel kunnen zijn, maar het blijft afwachten of het haalbaar is.