China’s AI-bubbel: Van Bouwvallen tot Verlieslaters
In het hart van de technologische wedloop waar China zich in heeft gestort, dreigt een sterke economische tegenvaller. Wat begon als een vurige ambitie om een mondiale leider in kunstmatige intelligentie (AI) te worden, is uitgegroeid tot een scenario dat de dampen van een economische bubbel vertoont. Terwijl de wereld getuige was van de opkomst van geavanceerde AI-modellen zoals ChatGPT en Claude, heeft Beijing miljarden geïnvesteerd in de bouw van datacenters, die nu vaak leegstaan en gevuld zijn met verouderende servers.
De Illusie van Groei
Na jaren van uitbundige vastgoedgroei zagen lokale overheden in de AI een kans voor economische stimulatie. De bouw van datacenters werd gezien als een nieuw motor van de economie, gesteund door publieke fondsen, gunstige leningen en opgeblazen verwachtingen. Deze ontwikkeling breidde zich zelfs uit naar afgelegen gebieden, waar de beschikbaarheid van goedkope elektriciteit en vrijstaande grond aan de basis leek te liggen van elke investering.
"De opwinding over AI was een adrenalinekick," vertelde een sectorexecutive. "We gingen van het bouwen van woningen naar het oprichten van datacenters zonder te weten waarvoor ze bedoeld waren."
Van Training naar Inference: De Markt Realiteit
In de afgelopen maanden heeft de sector een drastische koerswijziging ondergaan. Datacenters, oorspronkelijk ontworpen voor het trainen van grootschalige taalmodellen – een intensieve en kostbare onderneming – zijn nu niet langer relevant. De focus is verschoven naar inference: het efficiënt en snel uitvoeren van al getrainde modellen met een lage latentie. Deze verschuiving heeft veel van de infrastructuur die zich in afgelegen gebieden bevindt, buitenspel gezet.
Chips zoals de NVIDIA H100, die ooit meer dan 28.000 dollar op de zwarte markt kostten, worden nu verhuurd voor een fractie van die prijs, en toch is er niet genoeg vraag om ze winstgevend te maken. De beschikbaarheid van rekencapaciteit overschrijdt de werkelijke behoeften van de markt ruimschoots.
Ontspoord Investeren en Gebrek aan Technisch Inzicht
De problemen zijn niet alleen technisch van aard. Executives zonder ervaring in AI, bedrijven zonder technologische achtergrond en lokale ambtenaren die meer gericht waren op het behagen van Beijing dan op economische haalbaarheid, hebben een ongecontroleerde machine in gang gezet. In sommige gevallen werden datacenters gebruikt als een excuus om toegang te krijgen tot elektriciteitssubsidies of overheidsleningen, zonder de echte intentie om ze operationeel te maken.
Zelfs gevallen van structurele corruptie zijn aangetoond, waarbij infrastructuur werd gebouwd die nooit is aangesloten op klanten of netwerken, en alleen diende als façade voor het rechtvaardigen van publieke steun.
Het NVIDIA H20 Dilemma
Ondertussen hebben de Chinese overheid en grote technologiebedrijven bijna 16 miljard euro geïnvesteerd in NVIDIA H20-chips, speciaal aangepast voor de Chinese markt vanwege uitvoerbeperkingen opgelegd door de Verenigde Staten. Deze GPU’s zijn ontworpen voor inference-taken, maar hun massale inzet is niet vergezeld gegaan van een duidelijke strategie voor gebruik.
De situatie verslechtert met de opkomst van modellen zoals DeepSeek R1, die in staat zijn om de prestaties van ChatGPT te evenaren met een fractie van de middelen. Dit verandert de spelregels: het draait nu niet meer om wie de meeste rekenkracht heeft, maar wie het het efficiëntst kan inzetten.
Van Baksteen naar Silicium en Terug
Voor veel analisten roept de huidige situatie in China herinneringen op aan de “baksteenbubbel” die Spanje ooit kende. Het verschil is dat de producten nu datacenters en hardware zijn, in plaats van woningen. Het patroon herhaalt zich: overinvestering, slechte planning, speculatie en een markt die niet in staat is om te absorberen wat is gebouwd.
Sommige stemmen binnen het land pleiten al voor staatsinterventie. Er wordt verwacht dat de centrale regering de herverdeling van activa naar bedrijven zal stimuleren die hun technologische middelen wel goed weten te beheren, in een poging om het wel en wee van de sector te redden.
En Nu?
Met de Amerikaanse sancties die gedeeltelijk zijn omzeild – na een ogenschijnlijk ‘informele overeenkomst’ die zelfs dure diners als gebaar van goede wil omvatte – staat China nu voor een fase van herstructurering. Het land zal waarschijnlijk de focus verschuiven van hardware naar software en diensten. Het doel: meer doen met minder en de strategische zin van de investeringen in AI terugwinnen.
Wat ooit een sprint naar wereldwijde leiderschap in kunstmatige intelligentie leek, is nu, althans voorlopig, een harde herinnering dat technologie toekomst vereist. Planmatig denken, talent en heldere doelstellingen zijn cruciaal. Het volstaat niet om te bouwen om de leiding te nemen.